Ligfietsen – categorieën en kenmerken

Doordat er bij het ontwerp van moderne ligfietsen geen verplichte beperkingen zijn, hebben fabrikanten veel oplossingen kunnen vinden om comfort en prestaties te verbeteren. Om de verschillende soorten ligfietsen te onderscheiden, kun je vier normen hanteren:

• De wielbasis (de afstand tussen de wielen)
• De hoogte van de stoel vanaf de grond
• Het type besturing
• De positie van het aandrijfwiel

We bespreken enkele van deze kenmerken in detail.

Lange wielbasis
Fietsen met een lange wielbasis worden gekenmerkt door de plaats van het crankset (voorste cranks en kronen) tussen het voor- en achterwiel. Bij LWB-ligfietsen kun je minder achterover leunen op het zadel (rugleuning helling 55° – 65°), wat je helpt bij het leren balanceren en het rijden bij lage snelheden vergemakkelijkt.

Korte wielbasis
Het crankstel van de ligfiets met korte wielbasis bevindt zich vóór het voorwiel, en is gemonteerd op een uiteinde van het frame dat aan de hoogte van de berijder kan worden aangepast. Om deze reden kunnen de meeste SWB-frames in één maat worden gebouwd, zodat ze geschikt zijn voor de meeste fietsers. De helling van de rugleuning is variabel en begint bij 10° – 20° voor de performantste modellen en loopt op tot 35° of meer voor de modellen die bedoeld zijn voor fietsgebruik. De positie van het crankstel vóór het voorwiel is bepalend voor een mogelijke interferentie (hielcontact) tussen de hielen en het wiel zelf in scherpe bochten. De juiste techniek voor het nemen van scherpe bochten is beide cranks evenwijdig aan de grond te brengen, om zo mogelijk hielcontact met het stuur te vermijden.

Hoge racers
Steeds meer fabrikanten bieden in hun catalogus een of meer modellen “High Racers” ligfietsen aan, d.w.z. met een paar wielen met een grote diameter: 26" (ISO 559). Deze fietsen worden gekenmerkt door een hogere zitpositie dan de andere categorieën (ongeveer vijftig tot zestig cm boven de grond). De High Racers zijn, dankzij hun hogere zwaartepunt, de gemakkelijkst te berijden ligfietsen voor beginners. De hogere zitpositie minimaliseert mogelijke hielwielinterferentie, en maakt een meer lineaire kettingloop mogelijk die zorgt voor minimale vermogensspreiding. Bovendien verhoogt de hogere bodempositie de veiligheid op de weg, doordat de zichthorizon van de berijder wordt verruimd en de motorfiets beter zichtbaar is voor automobilisten. Een recente vernieuwing is het verschijnen op de markt van ligfietsen met de standaard voor racefietsen, die profiteren van de lagere rolwrijving die kenmerkend is voor wielen met een grote diameter en van de mogelijkheid om een breed scala aan wielen en banden te monteren die op de markt verkrijgbaar zijn.

Lage racers
De populairste ligfiets in Europa is ongetwijfeld de Low Racer, die opvalt door zijn 20" voorwiel met kleine diameter en door het zadel dat tussen de twee wielen is geplaatst, in een lagere positie dan de andere categorieën (30 tot 40 cm van de grond). Dit type configuratie wordt gerechtvaardigd door het streven naar maximale aerodynamische efficiëntie van het voertuig, die wordt bereikt door de positie van de liggende en lager zittende berijder. Het lage zwaartepunt vereist van de berijder een grote gevoeligheid in het beheersen van zijdelingse gewichtsverplaatsingen, en daarom is de Low Racer niet de gemakkelijkste ligfiets om op te rijden voor een beginner. Het kettingbeheer op de Low Racer kan ingewikkelder zijn dan op de High Racer ligfietsen, omdat de baan van de ketting wordt afgebogen door een reeks katrollen die onder het zadel en boven het voorwiel zijn geplaatst. Fietspaden, racebanen en velodromen zijn de geschiktste plaatsen om met een Low Racer te rijden, terwijl een zekere mate van voorzichtigheid geboden is bij het rijden op de weg, vooral op wegen met veel verkeer. Ligfietsen met voorwielaandrijving

Om het gewicht van de ketting te verminderen, en om een meer onmiddellijke tractie te hebben, typisch voor traditionele fietsen, bieden sommige fabrikanten voorwielaandrijving aan op de sportiefste modellen. Deze fietsen kunnen sturen dankzij de verdraaiing van de ketting in de tractie, die wordt afgebogen door een katrol aan de zijkant van het stuur. De stuurvrijheid wordt uiteraard beperkt door de torsie van de ketting, en dat is de reden waarom ligfietsen met voorwielaandrijving niet populair zijn.

Een andere mogelijkheid is het “Pivoting Boom” voorwielaandrijvingsysteem, waarbij het crankstel is verbonden met en meebeweegt met de voorvork. De voordelen van deze configuratie zijn de korte ketting, de eliminatie van de hielwielinterferentie en de mogelijkheid om voorwielen met een grote diameter te monteren. Een nadeel is het mogelijke verlies van grip van het voorwiel bij het klimmen op gladde oppervlakken.